آپنه خواب یا تنگی نفس در خواب
هر آنچه که باید درباره آپنه خواب بدانید
فهرست موضوعات
هنگامی‌که فرد دچار آپنه خواب میشود، تنفس او به طور مکرر در طول خواب متوقف و دوباره آغاز میشود. بههمیندلیل علائم آن معمولا شامل خواب‌آلودگی در روز، خروپف با صدای بلند و خواب ناآرام است. آپنه خواب انواع مختلفی دارد.
اکثر افراد مبتلا به آپنه خواب دارای آپنه خواب انسدادی (OSA) هستند. این مشکل زمانی بروز می‌کند که یک انسداد فیزیکی در مجرای هوایی فوقانی وجود داشته باشد. نوع دیگر، آپنه خواب مرکزی (CSA) است که به دلیل وجود یک مشکل سیگنالینگ در سیستم عصبی بروز می‌کند.
با بسته شدن راه هوایی یا نرسیدن سیگنال، فرد فرآیند تنفس خود را متوقف می‌کند. این امر به طور موقت اما مکرر در هنگام خواب اتفاق خواهد افتاد. وقتی فرد میخواهد دوباره نفس بکشد، ممکن است با احساس نفس نفس زدن یک نفس عمیق بکشد و بیدار شود.
بهتر است بدانید که آپنه خواب درمان نشده ممکن است منجر به عوارضی مانند بیماری قلبی و افسردگی شود. همچنین می‌تواند باعث خواب آلودگی در فرد شود و خطر تصادفات هنگام رانندگی یا کار را افزایش دهد. پس به محض مشاهده علائم آن باید به دکتر یا ویزیت آنلاین متخصص ریه مراجعه کنید تا زندگی روزمره شما تحت تاثیر قرار نگیرد.
علائم آپنه خواب چیست؟
علائم و نشانه‌های آپنه خواب انسدادی و مرکزی با هم تداخل دارند و گاهی اوقات تعیین نوع آن برای پزشک نیز دشوار میشود. به طور کلی، علائم متداول آپنه خواب شامل موارد زیر است:
- برای مدتی تنفس متوقف میشود و به دنبال آن یک روند تنفسی همراه با سروصدا آغاز میشود
- خروپف با صدای بلند
- نفس‌نفس زدن در هنگام خواب
- بیدار شدن با دهان خشک یا گلو درد
- چندین بار در شب بیدار شدن برای ادرار کردن
- سردرد صبحگاهی
- مشکلات خواب (بی‌خوابی)
- خواب‌آلودگی و خستگی بیش‌ازحد روزانه
- مشکل تمرکز در هنگام بیداری
- تحریک‌پذیری
- سردرد
- سوزش سردل
- کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ
یک فرد مبتلا به آپنه خواب ممکن است از علائم خود بی اطلاع باشد اما فرد دیگری متوجه علائم او هنگام خواب شود.
علت آپنه خواب چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟
ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که علت نتوانستن نفس عمیق کشیدن یا علت تنگی نفس در شب چیست؟ فاکتورهای مختلفی می‌توانند در انسداد یا کلاپس راه هوایی نقش داشته باشند که معمولا شامل موارد زیر هستند:
- شل شدن عضلات و سایر بافت‌های دهان و گلو
- گرفتگی بینی
- بافت‌های ضخیم شده مثلا در اثر ذخیره چربی اضافی در اطراف راه هوایی
- یک مشکل اساسی عصبی
این فاکتورها می‌توانند به دلایل زیر بروز کنند:
- عوامل ژنتیکی
- سرماخوردگی و آلرژی
- چاقی
- مشکلات تیروئید
- نارسایی قلب یا کلیه
- لوزه‌های بزرگ یا متورم
اگرچه نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند ممکن است دچار بیماری آپنه خواب شوند اما معمولاً این مسئله با افزایش سن برطرف میشود.
انواع سندرم آپنه خواب
انواع اصلی آپنه خواب عبارتند از:
- آپنه خواب انسدادی. نوع متداولی که هنگام شل شدن عضلات گلو اتفاق میافتد. این عضلات از کام نرم، لوزه‌ها، دیوارههای جانبی گلو و زبان پشتیبانی می‌کنند. هنگامی‌که عضلات شل می‌شوند با هر تنفس راه هوایی شما باریک یا بسته میشود. در نتیجه شما نمی‌توانید هوای کافی دریافت کنید که می‌تواند سطح اکسیژن خون را کاهش دهد. مغز شما ناتوانی در نفس کشیدن را حس می‌کند و شما را برای مدت کوتاهی از خواب دور می‌کند تا بتوانید راه هوایی خود را دوباره باز کنید. این بیداری معمولاً آنقدر مختصر است که شما آن را به خاطر نمی‌آورید. البته ممکن است خرخر یا احساس خفگی کنید یا نفس‌نفس بزنید. این الگو می‌تواند در هر ساعت به تعداد ۵ تا ۳۰ بار یا بیشتر تکرار شود و در تمام مدت توانایی شما برای رسیدن به مراحل عمیق و آرام خواب را مختل کند.
- آپنه خواب مرکزی. این نوع کمتر شایع آپنه خواب هنگامی اتفاق میافتد که مغز شما سیگنال‌های مناسبی را به عضلات کنترل‌کننده تنفس ارسال نمی‌کند. این بدان معناست که شما ممکن است برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نکنید. در نتیجه با تنگی نفس از خواب بیدار می‌شوید و یا خوابیدن برای شما دشوار میشود.
- سندرم آپنه خواب پیچیده. این نوع سندرم وقتی کسی هم دچار آپنه خواب انسدادی و هم آپنه خواب مرکزی میشود، رخ می‌دهد.
فاکتورهای خطر بروز بیماری آپنه خواب
آپنه خواب می‌تواند بر روی همه افراد حتی کودکان تأثیر بگذارد زیرا برخی فاکتورها خطر بروز آن را در همه سنین افزایش می‌دهند. اصولا فاکتورهایی که خطر ابتلا به آپنه خواب انسدادی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- چاقی خطر ابتلا به آپنه خواب را بسیار افزایش می‌دهد زیرا رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می‌تواند راه تنفس شما را مسدود کند.
- افرادی که گردن ضخیمتری دارند ممکن است مجاری تنفسی باریک‌تری داشته باشند.
- ممکن است راه هوایی باریک را به ارث برده باشید. در این شرایط لوزه‌ها یا آدنوئیدها می‌توانند مجرای تنفسی را مسدود کنند (خصوصاً در کودکان).
- مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان دچار آپنه خواب می‌شوند. بااینحال، زنان در صورت داشتن اضافه وزن خطر خود را افزایش می‌دهند و به نظر می‌رسد درصد خطر آنها پس از یائسگی نیز افزایش مییابد.
- آپنه خواب در بزرگسالان مسن به طور قابل توجهی بیشتر اتفاق میافتد.
- داشتن اعضای خانواده با آپنه خواب ممکن است خطر شما را افزایش دهد.
- استفاده از الکل و آرامبخش‌ها باعث شل شدن عضلات گلو می‌شوند که می‌تواند آپنه خواب را بدتر کند.
- افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افرادیکه هرگز سیگار نکشیدهاند دچار آپنه انسدادی خواب می‌شوند زیرا سیگار کشیدن می‌تواند میزان التهاب و احتباس مایعات را در مجاری هوایی فوقانی افزایش دهد.
- اگر در تنفس از طریق بینی خود مشکل دارید، به احتمال زیاد دچار آپنه انسدادی خواب شدهاید.
- شرایط پزشکی نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع ۲ و بیماری پارکینسون از جمله مواردی هستند که ممکن است خطر آپنه انسدادی خواب را افزایش دهند. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته قبلی و بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم نیز می‌توانند این خطر را افزایش دهند.
اصولا فاکتورهای خطر ابتلا به آپنه خواب مرکزی عبارتند از:
- افراد میانسال و مسن بیشتر در معرض آپنه خواب مرکزی هستند.
- آپنه خواب مرکزی در مردان بیشتر از زنان است.
- داشتن نارسایی احتقانی قلب خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهد.
- استفاده از داروهای ضد درد، داروهای افیونی به ویژه در طولانیمدت مانند متادون، خطر آپنه خواب مرکزی را افزایش می‌دهد.
- سکته مغزی خطر آپنه خواب مرکزی یا پیچیده را افزایش می‌دهد.
دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم
دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران
لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود
جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید
آدرس مطب : مشهد- میدان ده دی-خیابان رازی غربی- بین راضی 8 و 10- ساختمان پزشکان آریا – مطب دکتر مهسا موسوی
شماره تماس : 38584681-051
یک دیدگاه