آیا آپنه خواب بیماری خطرناکی است ؟
فهرست موضوعات
آپنه خواب یا وقفه تنفسی خواب به شرایطی گفته میشود که فرد در هنگام خواب دچار وقفه تنفسی میگردد. معمولاً افرادی که دچار آپنه خواب هستند، هنگام خواب دچار وقفههای مکرر میشوند. آپنه خواب شاید به تنهایی مشکل بزرگی محسوب نشود، اما عوارض آپنه خواب بسیار زیاد و حتی خطرناک است، به همین دلیل تشخیص آپنه خواب و درمان آن اهمیت بسیاری دارد. در این مطلب میخواهیم بدانیم آیا آپنه خواب خطرناک است و درمان آپنه خواب چیست؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آپنه خواب چیست؟!
انواع آپنه خواب عبارتند از :
- آپنه انسدادی خواب
- آپنه مرکزی خواب
- آپنه خواب ترکیبی
آپنه انسدادی: در آپنه انسدادی تنفس شما کم عمق میشود یا حتی در خواب ممکن است متوقف شود. در برخی افراد این اتفاق ممکن است چندین بار در طی شب رخ بدهد. علت اصلی آن ناقص بودن ویا مسدود بودن مجرای هوایی فوقانی است و باعث میشود دیافراگم و عضلات قفسه سینه به سختی عمل کنند و هوا نیز به سختی وارد ریه شود. تنفس معمولاً با صدای بلند خرناس و حرکات تند و سریع بدن همراه است و ممکن است شما هنگام خواب متوجه آن نشوید؛ اما این وضعیت باعث کاهش جریان اکسیژن به اندامهای حیاتی میشود و ریتم قلب را نامنظم میکند.
آپنه مرکزی خواب: درآپنه مرکزی خواب تنفس بهطور منظم در طول خواب به دلیل عملکرد مغز مختل میشود و نه به این دلیل که نمیتوانید نفس بکشید، بلکه تلاشی برای نفس کشیدن نمیکنید، در واقع مغز به عضلات فرمان نمیدهد که عمل تنفس را انجام دهند. این نوع آپنه خواب معمولاً به دنبال بیماریهای جدی مانند آسیب ساقه مغز که کنترل تنفس را برعهده دارد ایجاد میشود.
این نوع آپنه در افراد مسن و بزرگسالان بالای ۶۵ سال شایع است. عامل مهم دیگر، مرد بودن است. مردان در معرض خطر بیشتر ابتلا به آپنه انسداد خواب و آپنه مرکزی خواب هستند. داشتن اضافه وزن عامل دیگری برای آپنه خواب است. آپنه مرکزی معمولاً با بیماری دیگری همراه است مثل :
- نارسایی احتقانی قلب
- کمکاری تیروئید
- نارسایی کلیه
- بیماریهای عصبی مانند پارکینسون، آلزایمر، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
- آسیب به مغز که ناشی از آنسفالیت سکته مغزی ضربه و… است.
گاهی اوقات آپنه مرکزی ممکن است بدون هیچ بیماری دیگری باشد .
تشخیص آپنه خواب
با مشاهده هرکدام از حالاتی که در بالا ذکر شد ویا دندان قروچه در خواب یا تعریق زیاد شبانه، میتوانید به پزشک جهت بررسیهای بیشتر و تشخیص آپنه خواب مراجعه کنید؛ پزشک با معاینه فیزیکی و سابقه مصرف دارو میتواند به تشخیص شما کمک کند. گام بعدی برای تشخیص آپنه خواب احتمالاً مطالعه خواب یک شبه، به نام پلی سومنوگرافی خواهد بود. این تست در آزمایشگاه خواب تحت نظارت مستقیم یک تکنسین آموزش دیده انجام میشود.. در طول آزمایش هرکدام از عملکردهای بدن که در زیر بیان شده، ممکن است ارزیابی شود :
- فعالیت الکتریکی مغز
- حرکات چشم
- فعالیت عضلانی
- ضربان قلب
- الگوهای تنفس
- جریان هوا
- اکسیژن خون
پس از اتمام مطالعه، پزشک تعداد دفعاتی را که تنفس در طول خواب دچار اختلال است، تعریف میکند و سپس شدت آپنه خواب را تعیین میکند
آیا آپنه خواب خطرناک است ؟
برای بسیاری از افراد این سوال پیش میآید که آیا آپنه خواب خطرناک است و نیاز به درمان دارد؟! فرد دچار آپنه خواب در طول شب دچار خروپف و حرکات بدنی در خواب و تعریق میشود که برای او و همراهش ایجاد مزاحمت میکند. از آنجایی که شخص دچار آپنه خواب در طی شب چندین بار دچار وقفه تنفسی میشود، این عمل اگر همراه با بیماری زمینهای باشد؛ میتواند موجب بروز سکتههای قلبی یا مغزی شود و گاهی مرگ را در پی داشته باشد.
عوارض آپنه خواب
آپنه خواب از هر نوعی که باشد، عوارضی به دنبال دارد. عوارض آپنه خواب شامل موارد زیر است:
- خستگی زیاد در طول روز
- فرد اغلب در طول شب بیدار میشود
- سردرد صبحگاهی
- حافظه ضعیف و دشواری در تمرکز
- مشکلات خلق و خو
- و…
آپنه خواب و فشار خون
آپنه خواب و فشار خون با یکدیگر ارتباط دارند؛ زیرا بررسیها نشان دادهاند که احتمال پایداری فشار خون بالا در بیماران مبتلا به آپنه خواب چند برابر بیشتر از بیماران معمولی است. بیش از یک سوم بیماران با فشار خون بالا و نزدیک به هشت دهم بیمارانی که از درمانهای کاهنده فشارخون مقاوم استفاده میکنند، به آپنه انسدادی خواب مبتلا هستند .بنابراین پژوهشگران معتقدند آپنه خواب عامل فشار خون بالا است و تاثیر مستقیم آپنه خواب و فشار خون غیرقابل انکار است که بهعنوان یکی از مهمترین عوارض آپنه خواب محسوب میگردد.
آپنه خواب و بیماری های قلبی
از آنجا که چاقی یکی از عوامل موثر در ایجاد آپنه خواب است و همچنین یکی از عوامل موثر در بیماریهای قلبی عروقی، چاقی بالاتنه و اضافه وزن است؛ میتوان به خوبی نسبت مستقیم چاقی، آپنه خواب و بیماری های قلبی عروقی را درک کرد .
همچنین از آنجا که در آپنه خواب تعداد تنفسها کم و زیاد میشود و نظم آنها از بین میرود، درنتیجه اکسیژنرسانی به بدن دچار نوسان شده و تعداد ضربان بیشتر قلب و خستگی قلب دور از انتظار نیست. بنابراین نهتنها بر اثر چاقی، بلکه به دلیل ایجاد مشکل در تنفس نیز آپنه خواب و بیماری های قلبی به یکدیگر مربوط هستند.
درمان آپنه خواب چیست ؟
برای آنکه بدانیم درمان آپنه خواب چیست، ابتدا باید دلیل آن را بررسی کنیم؛ اگر آپنه خواب همراه با بیماریهای دیگر باشد، ابتدا باید به درمان بیماری زمینهای پرداخت؛ اما میتوان از برخی درمانهای محافظهکارانه نیز برای آپنه همزمان استفاده کرد؛ مثل :
- کاهش وزن
- عدم مصرف الکل و قرص خوابآور
- خوابیدن به پهلو
- استفاده از اسپری بینی یا نوار تنفسی برای حفظ جریان هوا اگر دچار سینوس یا گرفتگی بینی هستید.
- درمان فشار هوای مثبت
- بعضی از داروها نیز ممکن است برای درمان آپنه خواب استفاده شود، مثل استازولامید، تئوفیلین وداروهای آرام بخش
کاهش وزن
همانطور که گفته شد، چاقی و اضافه وزن یکی از دلایل ایجاد آپنه خواب است، به همین دلیل افرادی که بیماری زمینهای ندارند و بیشتر به دلیل چاقی و در سنین بالا به آپنه خواب دچار شدهاند، میتوانند با کاهش وزن اصولی از عوارض آپنه خواب پیشگیری کنند.
دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم
دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران
لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود
جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید
آدرس مطب : مشهد- میدان بیمارستان امام رضا- ساختمان پزشکان سیمرغ – طبقه سوم – مطب دکتر مهسا موسوی
شماره تماس : 38584681-051
3 دیدگاه ها