مهمترین علل ذات الریه یا پنومونی چیست؟

در جواب پنومونی چیست باید گفت: بیماری پنومونی، عفونت در یک یا هر دو ریه است که به عنوان پنومونی ریه، عفونت سینه و یا ذات الریه نیز شناخته می‌شود. باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها عامل پنومونی ریه هستند. بیماری پنومونی ریه باعث ایجاد التهاب در کیسه‌های هوای ریه شده که به آن آلوئولی گفته می‌شود. آلوئول‌ها با مایع یا چرک پر می‌شوند و تنفس را دشوار می‌کند. در ادامه با علائم ذات الریه و درمان عفونت سینه بیشتر آشنا خواهید شد.

درصورتی که به درستی نمی‌دانید بیماری پنومونی چیست و نشانه های ذات الریه را نمی‌شناسید با ما همراه باشید تا علاوه بر آشنایی با علائم ذات الریه، با درمان ذات الریه و سینه پهلو و درمان عفونت ریه و درمان پنومونی بیشتر آشنا شوید.

آیا ذات الریه یا سینه پهلو مسری است؟

میکروب‌هایی که باعث ایجاد ذات الریه می‌شوند مسری هستند. این بدان معنی است که می‌توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. هر دو ذات الریه ویروسی و باکتریایی می‌توانند از طریق استنشاق قطرات موجود در هوا ناشی از عطسه یا سرفه به دیگران سرایت کنند. همچنین با تماس با سطوح یا اشیاء آلوده به باکتری‌ها یا ویروس‌های عامل ذات الریه، می‌توانید مبتلا شوید.

امکان دارد بیماری پنومونی ریه قارچی را از محیط بگیرید. با این حال، از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. همه این‌ها به این معنی است که برای درمان عفونت ریه باید ابتدا پیشگیری کنید و این کار با رعایت بهداشت ممکن است.

علائم ذات الریه و سینه پهلو

نشانه های ذات الریه می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و برای درمان عفونت سینه، باید این علائم ذات الریه را خوب بشناسید. نشانه های ذات الریه عبارتند از:

۱. سرفه که ممکن است باعث خلط (مخاط) شود

۲. تب

۳. تعریق یا لرز

۴. تنگی نفس که هنگام انجام فعالیت‌های عادی یا حتی هنگام استراحت اتفاق می‌افتد

۵. درد قفسه سینه و سرفه که این درد هنگام نفس کشیدن یا سرفه شدیدتر می‌شود

۶. احساس خستگی 

۷. بی‌اشتهایی نیز می‌تواند یکی از علائم ذات الریه باشد

۸. حالت تهوع یا استفراغ ممکن است یکی از علائم بیماری پنومونی ریه باشد

۹. سردرد نیز یکی از علائمی است که برای درمان پنومونی ریه باید مد نظر قرار بگیرد

دیگر علائم ذات الریه بسته به سن و سلامت عمومی فرد متفاوت است:

۱۰. ممکن است کودکان زیر ۵ سال دارای تنفس سریع یا خس خس باشند.

۱۱. به نظر می‌رسد نوزادان هیچ علامتی ندارند، اما بعضی اوقات ممکن است استفراغ و کمبود انرژی داشته باشند یا در نوشیدن یا خوردن‌شان اختلال ایجاد شود.

۱۲. افراد مسن ممکن است علائم خفیف‌تری داشته باشند. همچنین می‌توانند دچار گیجی شوند و یا دمای بدن‌شان پایین تر از حد نرمال باشد. 

علل ذات الریه یا پنومونی چیست؟

انواع مختلفی از عوامل عفونی وجود دارد که می‌توانند باعث ایجاد ذات الریه و عفونت سینه شود. در ادامه به عوامل ایجاد سینه پهلو اشاره می‌کنیم.

پنومونی باکتریایی

شایع‌ترین علت بیماری پنومونی باکتریایی، استرپتوکوک پنومونیه است. دلایل دیگر عبارتند از:

• مایکوپلاسما پنومونی

• هموفیلوس آنفلوانزا

• لژیونلا پنوموفیلا

پنومونی ویروسی

اغلب ویروس‌های تنفسی باعث ذات الریه  هستند. برخی از نمونه‌ها عبارتند از:

• آنفولانزا 

• ویروس سن سیشیال تنفسی (RSV)ویروس‌های تنفسی

• رینو ویروس (سرماخوردگی)

بیماری پنومونی ویروسی معمولاً ملایم‌تر است و می‌تواند طی یک تا سه هفته بدون درمان بهبود یابد.

بیماری پنومونی قارچی

قارچ‌های موجود در خاک یا فضولات پرندگان می‌تواند باعث پنومونی و عفونت سینه شود. این بیماری اغلب در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، ایجاد می‌شود. نمونه‌هایی از قارچ‌های عامل پنومونی عبارتند از:

• پنوموسیستیس جیرووسی

• گونه‌های کریپتوکوک

• گونه‌های هیستوپلاسموز

انواع سینه پهلو یاذات الریه و پنومونی چیست؟

بیماری پنومونی همچنین می‌تواند با توجه به محل یا زمان درگیری، طبقه‌بندی شود.

۱. پنومونی بیمارستانی (HAP)

این نوع پنومونی باکتریایی در مدت اقامت در بیمارستان به وجود می‌آید و می‌تواند جدی‌تر از انواع دیگر باشد، زیرا باکتری‌های موجود ممکن است در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر باشند.

۲. پنومونی اکتسابی از جامعه (CAP)

پنومونی اکتسابی از جامعه (CAP) به ذات الریه‌ای که در خارج از یک مکان پزشکی به وجود می‌آید، اشاره دارد.

۳. پنومونی ناشی از ونتیلاتور (تهویه) (VAP)

وقتی افرادی که از دستگاه تهویه هوا استفاده می‌کنند، دچار پنومونی شوند، به آن VAP گفته می‌شود.

۴. پنومونی آسپیراسیون

پنومونی آسپیراسیون هنگامی اتفاق می‌افتد که باکتری ها را از طریق غذا، نوشیدنی یا بزاق به ریه‌های خود وارد کنید. در صورت بروز مشکل در بلع یا اگر در اثر استفاده از داروها، الکل یا سایر داروها خیلی بی‌حال باشید، این نوع به احتمال زیاد بروز می‌کند.

درمان پنومونی چیست ؟

درمان ریه و داروی عفونت ریه به نوع ذات الریه، شدت و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. اگر بخواهیم تصمیم بگیریم که برای عفونت ریه چه دارویی خوب است باید علائم برونشیت و نوع عفونت ریه را در نظر بگیریم و این کار فقط توسط پزشک متخصص ریه باید صورت بگیرد. شما از طریق درمانکده می‌توانید به صورت آنلاین از بهترین لیست دکتر ریه نوبت بگیرید و یا از ایشان مشاوره آنلاین دریافت کنید.

۱. داروی عفونت ریه چیست؟

پزشک ممکن است برای کمک به درمان ذات الریه، نوع خاصی دارو برای عفونت ریه تجویز کند. داروی تجویز شده به علت خاص بیماری پنومونی بستگی دارد.

اکثر موارد پنومونی باکتریایی با آنتی‌بیوتیک‌ها‌ی خوراکی قابل درمان هستند. همیشه دوره آنتی‌بیوتیک خود را کامل کنید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید انجام ندادن این امر مانع پاکسازی کامل عفونت شده و ممکن است در آینده درمان آن سخت‌تر باشد.

داروهای آنتی‌بیوتیک روی ویروس‌ها اثر ندارند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است ضد ویروسی تجویز کند. با این حال، بسیاری از موارد ذات الریه ویروسی به خودی خود با مراقبت در منزل بهبود می‌یابند.

از داروهای ضد قارچ برای مقابله با پنومونی قارچی استفاده می‌شود. برای پاک کردن عفونت ممکن است مجبور شوید چندین هفته از این دارو استفاده کنید.

۲. مراقبت در منزل به عنوان درمان خانگی عفونت ریه

پزشک ممکن است در صورت لزوم، داروهای بدون نسخه (OTC) برای رفع درد و تب نیز توصیه کند. شامل:

• آسپرین

• ایبوپروفن (Advil ،Motrin)

• استامینوفن (تیلنول)

پزشک همچنین ممکن است دارویی برای تسکین درد قفسه و سرفه توصیه کند تا بتوانید استراحت کنید و به درمان عفونت ریه در خانه بپردازید. در نظر داشته باشید که سرفه به تخلیه مایع از ریه کمک می کند، بنابراین بهتر است به طور کامل متوقف نشود. 

با استراحت زیاد و نوشیدن مایعات فراوان می‌توانید به بهبودی خود کمک کرده و از عود مجدد جلوگیری کنید.

۳. بستری در بیمارستان برای درمان عفونت ریه

اگر علائم شما بسیار شدید است و یا مشکلات سلامتی دیگری نیز دارید، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید. در بیمارستان، پزشکان می‌توانند ضربان قلب، درجه حرارت و تنفس شما را پیگیری کنند. درمان بیمارستانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آنتی بیوتیک داخل وریدی، که به ورید تزریق می‌شود، در طول مدت درمان ذات الریه موثر است

• تنفس درمانی، شامل ارسال داروهای خاص به طور مستقیم به ریه‌ها یا آموزش تمرین‌های تنفسی برای به حداکثر رساندن اکسیژن رسانی

• اکسیژن درمانی برای حفظ سطح اکسیژن در جریان خون (بسته به شدت از طریق لوله بینی، ماسک صورت یا دستگاه تهویه مطبوع)

عوامل خطر پنومونی چیست؟

هرکسی می‌تواند مبتلا به پنومونی شود، اما گروه‌های خاصی خطر بیشتری دارند. شامل:

• نوزادان از بدو تولد تا ۲ سالگی

• افراد در سن ۶۵ سال و بالاتر

• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به دلیل بیماری یا استفاده از داروها، مانند استروئیدها یا داروهای خاص سرطان.

• افرادی که شرایط پزشکی خاص مزمن دارند، مانند آسم، فیبروز کیستیک، دیابت یا نارسایی قلبی.

• افرادی که اخیراً دچار عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شده‌اند.

• افرادی که اخیراً بستری شده‌اند و یا در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند، به ویژه اگر در یک دستگاه تهویه مطبوع بوده‌اند یا در حال استفاده از آن هستند.

• افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، در بلع مشکل دارند یا وضعیتی دارند که باعث عدم تحرک می‌شود.

• افرادی که سیگار می‌کشند، از انواع خاصی از دارو استفاده می‌کنند و یا مقدار زیادی الکل می‌نوشند.

• افرادی که در معرض تحریک کننده‌های ریه مانند آلودگی، دود و برخی مواد شیمیایی قرار دارند.

پیشگیری از ذات الریه یا پنومونی

در بسیاری موارد، پنومونی قابل پبشگیری است.

۱. واکسن ذات الریه برای درمان عفونت ریه

اولین خط دفاع در برابر پنومونی واکسینه شدن است. چندین واکسن ذات الریه وجود دارد که می‌‌تواند به پیشگیری از ذات الریه کمک کند.

پره ونار ۱۳ (Prevnar 13 ) و واکسن پنوموواکس ۲۳ (Pneumovax 23) 

این دو واکسن پنومونی به محافظت در برابر ذات الریه و علائم مننژیت ناشی از باکتری‌های پنوموکوکی کمک می‌کنند. پزشک می‌تواند بگوید کدام یک ممکن است برای شما بهتر باشد.

Prevnar 13 در برابر ۱۳ نوع باکتری پنوموکوکی مؤثر است. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) این واکسن را برای موارد زیر توصیه می‌کند:

• کودکان زیر ۲ سال

• بزرگسالان ۶۵ سال و بالاتر

• افراد بین ۲ تا ۶۴ سال با شرایط مزمن که خطر ابتلا به پنومونی در آن‌ها بالاست

۱. واکسن آنفولانزا

پنومونی اغلب می‌تواند عارضه آنفولانزا باشد، بنابراین مطمئن باشید که سالانه واکسن آنفولانزا را دریافت می‌کنید. CDC توصیه می‌کند همه افراد در سن ۶ ماه و بالاتر واکسینه شوند، به خصوص افرادی که ممکن است در معرض خطر عوارض آنفولانزا باشند.

۲. واکسن Hib

این واکسن در برابر هموفیلوس آنفلوانزا نوع b) Hib)، نوعی باکتری که می‌تواند باعث پنومونی و علائم مننژیت شود، محافظت می‌دهد. CDC این واکسن را برای موارد زیر توصیه می‌کند:

• کلیه کودکان زیر ۵ سال

• فرزندان بزرگتر و یا بزرگسالان غیر واکسینه شده‌ای که شرایط بهداشتی خاصی دارند

• افرادی که پیوند مغز استخوان انجام داده اند

طبق گفته‌های موسسه ملی بهداشت (NIH)، واکسن‌های پنومونی مانع از همه موارد این بیماری نمی‌شوند. اما اگر واکسینه شده اید، به احتمال زیاد یک بیماری خفیف‌تر و کوتاه‌تر و همچنین خطر عوارض کمتری خواهید داشت.

سایر نکات پیشگیری از بیماری پنومونی چیست؟

علاوه بر واکسیناسیون، موارد دیگری وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از پنومونی انجام دهید:

• سعی در ترک سیگار. سیگار کشیدن شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی به خصوص پنومونی می‌کند.

• مرتباً دستان خود را با آب و صابون بشویید.

• هنگام سرفه و عطسه دهان خود را بپوشانید. بلافاصله دستمال استفاده شده را دور بیندازید.

• برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود یک شیوه زندگی سالم داشته باشید. استراحت کافی، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم توصیه می‌شود.  

به همراه واکسیناسیون و سایر مراحل پیشگیری، خطر ابتلا به پنومونی کاهش می‌یابد. 

 

دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم

دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران

لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود

جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید

آدرس مطب : مشهد- میدان ده دی-خیابان رازی غربی- بین راضی 8 و 10- ساختمان پزشکان آریا – مطب دکتر مهسا موسوی

شماره تماس : 38584681-051