آب ریه و خطرات مرگ بار آن
فهرست موضوعات
ادم ریوی، آب آوردن ریه و یا پلورال افیوژن یک اصطلاح گسترده است که معمولا به معنی تجمع غیر طبیعی مایعات در فضای تبادل هوا داخل ریه می باشد. این فرایند منجر به کاهش تبادل اکسیژن در مجرای تنفسی ریه می شود که به طور بالقوه موجب نارسایی تنفسی می گردد.
علت آب آوردن ریه
علت این نارسایی، ناتوانی قلب در پمپاژ کردن خون کافی در چرخه ی تنفسی، ناشی از آسیب به ریه می باشد که مرتبط با قلب نیست. این وضعیت، یک شاخص آسیب شناسی مهم در بسیاری از بیماری ها می باشد، از طرفی تشخیص بیماری زمینه ای برای کنترل وضعیت این بیماری، بسیار مهم می باشد. از مشخصه های آب آوردن ریوی یا ادم ریوی می توان به تشدید تنگی نفس، وجود صداها (کرال یا رال) در ریه و تشدید نارسایی ریوی اشاره کرد.
علائم آب اوردن ریه یا پلورال افیوژن
علائم بالینی اِدِم ریوی شامل موارد زیر می شود:
- تشدید تنگی نفس
- افزایش تپش قلب
- صداهای ریوی در معاینه های مرتبط با نارسایی ریوی
- نفس نفس زدن شدید
- تنگی نفس در حالت دراز کش (ارتوپنی)
- تنگی نفس شبانه پاروکسیسمال (PND)
- سرفه، همراه با کف صورتی در دهان (به علت نارسایی ریوی ناشی از طغیان راه تنفسی)
- اضطراب
- کراکل ها یا صداهای نرم در ریه
اب اوردن ریه بر اثر کرونا
ویروس کرونا از دسته ویروس های تنفسی محسوب میشود و با توجه به شیوع بالای علایم تنفسی در این بیماران علایم را به دو دسته تنفسی و غیرتنفسی تقسیم می کنند. با وجود اینکه در گذر زمان موارد متعددی از ابتلا به کرونا بعضا بدون هیچگونه علایم تنفسی ثبت شده است، اما همچنان بخش اصلی علایم و علل فوت بیماران را علایم تنفسی شامل می شود. از علایم تنفسی میتوان به:
- تنگی نفس
- سرفه
- درگیری بافت ریه
- و آب آوردن ریه
اشاره کرد.
معمولا در سیر بهبود بیماری به تدریج علایم تنفسی از بین می رود و در اکثر بیماران عارضه ی ریوی به جای نخواهد ماند. اما در تعدادی از بیماران، مخصوصا بیماران با سن بالا و یا دارای سابقه بیماری های زمینه ای ممکن است دچار درگیری دائمی (فیبروز ریه) بافت ریه یا آب آوردن ریه (پلورال افیوژن) شوند. به طور کلی سیر بهبود این بیماران نسبت به سایرین کندتر بوده و توصیه به مراقبت بیشتری می شود. بر اساس میزان مایع ممکن است پزشک تصمیم به کشیدن مایع در مقادیر زیاد مایع، یا صرفا مصرف دارو در مقادیر کم مایع بگیرد تا به تدریج مایع جذب شود.
خطرات مرگ بر اثر آب اوردن ریه
میزا و ایجاد عوارض جانبی اب اوردن ریه به علت اصلی بستگی دارد. به طور کلی، اگر ادم ریوی ادامه یابد، فشار داخل شریان ریوی می تواند افزایش پیدا کند (فشار خون ریوی). در نهایت، قلب ضعیف شده و کم کم از کار می افتد و فشار در قلب و ریه ها افزایش می یابد. عوارض جانبی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در تنفس
- تورم پاها، مچ پاها و شکم
- تجمع مایع در غشای اطراف ریه ها (پلورال افیوژن)
- احتقان و تورم کبد
برای پیشگیری از مرگ، باید ادم حاد ریوی را سریعا درمان کرد.
درمان قطعی آب آوردن ریه
برای درمان بیماران مبتلا به اِدِم ریه، ابتدا باید به تسکین علائم و درمان بیماری های پاتولوژیک زمینه ای پرداخت. مدیریت بیماری شامل بهبود تبادل اکسیژن (در واحد گاز) با روشهایی می باشد که بسته به شدت اختلال در عملکرد ریه، از تجویز اکسیژن مکمل گرفته تا پشتیبانی توسط دستگاه ونتیلاتور مکانیکی (PEEP) می باشد.
1_ درمان آب آوردن ریه با داروهای ادرار آور
2_ گشادکننده های عروقی
گشادکننده های عروقی می توانند به عنوان یک درمان کمکی به داروهای ادرار آور در کنترل اِدِم ریه تجویز شوند.
نیتروگلیسیرین (NTG)
نیتروگلیسیرین، پیش بار و احتقان ریوی را کاهش می دهد. این دارو تنها وقتی استفاده می شود که فشار خون سیستولیک (SBP) بالاتر از 110 (mm Hg) باشد. نیتروگلیسیرین را بصورت:
- محلول آئروسل
- پماد
- اسپری
- قرص
می توان یافت (تمامی موارد بالا زیر زبان حل می شوند).
نسیریتید (Nesiritide)
یک پپتید ناتریورتیک مغزی نوترکیب می باشد که دارای خاصیت گشاد کننده عروقی می باشد.
سرلاکسین
داروهای جدید مانند سرلاکسین یا کلویدیپین نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
نیفیدیپین
این دارو در پیشگیری و درمان اِدِم ریوی در ارتفاعات بالا (HAPE) به دلیل عدم وجود اکسیژن کافی مصرف می شود. این دارو مسدودکننده کانال کلسیمی می باشد و با انقباض عروق، به واسطه عروق ریوی باعث می شود مقدار کلسیم در سلولهای قلبی و رگهای خونی کاهش یابد. این امر موجب کاهش قدرت ضربان قلب و گشادی عروق می شود.
3_ یونوتروپ ها
یونوتروپ ها بر نیرو یا سرعت انقباض عضلانی تأثیر می گذارند. عوامل اینوتروپیک برای بهبود خروجی قلب در درمان نارسایی قلبی استفاده می شوند.
4_اینوتروپ ها
اینوتروپ ها ماننددوبوتامین و دوپامین، در کنترل احتقان ریوی زمانی استفاده می شوند که SBP کم با علائم هیپوپرفیوژن (افت خون رسانی به بافت یا اندام)، همراه باشد.
4_ مورفین
مورفین، مقاومت عروقی سیستماتیک را کاهش می دهد و به عنوان یک ضد درد و ضد اضطراب عمل می کند. این دارو در کنترل اِدِم ریوی و نیز سندرم حاد عروقی استفاده می شود. گرچه، مورفین ممکن است باعث بروز مشکلات تنفسی شود و نیاز به لوله گذاری به وجود آید پس به طور کلی توصیه نمی شود.
5_ ونتیلاتور
پشتیبانی توسط ونتیلاتور چه تهاجمی، چه غیر تهاجمی، برای بهبود اکسیژن رسانی، هدایت مایعات راه تنفسی و میان بافتی برای برگشت به مویرگها، بهبود هیپوکربیا (کاهش کربن) و نیز برطرف کردن اسیدوز تنفسی و در آخر، اکسیژن رسانی بافت مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این کار کاهش بار تنفس است.
تخلیه یا کشیدن آب ریه
بطور کلی در سه حالت کلی نیاز به کشیدن یا تخلیه آب ریه بوجود می آید:
1_ حجم آب داخل ریه
حجم مایع تشکیل شده در ریه آنقدر زیاد باشد که نیاز به تخلیه باشد.
2_ تشخیص پزشک
حجم مایع داخل ریه زیاد نباشد اما به دلیل پاسخگو نبودن بدن نسبت به دارو ها بسته به تشخیص پزشک ممکن است نیاز به کشیدن آب ریه باشد هر چند کم.
3_تشخیص علت اب اوردن ریه
درمان آب آوردن ریه با فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها نقش مهمی در کنترل بالینی اِدِم حاد ریوی ایفا می کنند. که شامل موارد زیر می شود:
- اکسیژن درمانی و تهویه
- CPAP تکنیکی که توسط فیزیوتراپیست ها برای کاهش علائم تجربه شده توسط بیمار استفاده می شود یا
- چرخه ی فعال تمرینات تنفسی
- اسپیرومتری تشویقی
- ترک سیگار
- کنترل علائم حیاتی اعم از شنوایی ریوی
- (PR) توانبخشی ریوی برای بهبود ظرفیت ورزش
- تمرین عضلات تنفسی (IMT) ورزش (ایروبیک، قدرت، انعطاف پذیری ، تنفس) برای بازگشت به سطح عملکرد قبل
- کنترل فشار خون و بررسی مصرف داروها طبق تجویز پزشک
نکاتی جهت کنترل و درمان آب آوردن ریه
در کنار درمان دارویی نکاتی را جهت بهبود هر چه سریعتر و مفید تر باید در روتین روزانه ی خود قرار دهید:
- روی سطح شیبدار بخوابید، بطوریکه بدن از کمر به سمت بالا بیاید. این کار به تنفس بیمار در حین استراحت یا خواب کمک می کند
- در مورد رژیم غذایی کم نمک و سالم با پزشک مشورت کنید
- حفظ وزن سالم
- ورزش
- استراحت کافی
- مصرف مایعات کافی
درمان خانگی آب آوردن ریه
در اینجا چند نوشیدنی سم زدا آورده شده است که می تواند به بهبود ریه ها و سلامت کلی شما کمک کند:
- عسل و آب گرم
- چای سبز
- آب دارچین
- نوشیدنی زنجبیل و زردچوبه
- اسموتی سیب، چغندر، هویج
دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم
دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران
لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود
جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید
آدرس مطب : مشهد- میدان بیمارستان امام رضا- ساختمان پزشکان سیمرغ – طبقه سوم – مطب دکتر مهسا موسوی
شماره تماس : 38584681-051
سلام وقت بخیر بسیار مطلب کاملی بود ساده و روان بیان شده است
انشالله موفق باشید
درود بر شما
زنده باشید و سلامت
سلام خیلی ممنون از توضیحات کامل تون من در ۱۱سالگی ریه هام اب آوردن و ۲ماه در بیمارستان اکبر مشهد بودم و با تز یق فیبرین گلو درمان شدن و از تمامی کادر درمانی بیمارستان اکبر و خصوصا آقای دکتر سید علی جعفری بسیار تشکر میکنم و قدر دان زحمات بسیار آن ها هستم
سید مهدیار طباطبائی
۱۵ ساله از مشهد
درود بر شما انشااالله که همیشه سلامت و تندرست باشید.