تشخیص و درمان سارکوئیدوز
سارکوئیدوز (Sarcoidosis) یک بیماری التهابی مزمن است که در آن التهاب در گرههای لنفاوی، ریهها، کبد، چشمها (شایعترین آن یووئیت قدامی)، پوست و دیگر بافتها رخ میدهد. واژه سارکوئیدوز به معنای «ناهنجاری گوشتمانند» است.
در صورتی که علائم شما نشاندهنده سارکوئیدوز ریوی باشد، پزشک از روشهای تصویربرداری مانند عکسبرداری قفسه سینه با اشعه ایکس یا سیتیاسکن (CT) برای بررسی ریهها استفاده میکند. تشخیص قطعی بر اساس ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایشهای تصویربرداری، آزمایش خون و بیوپسی از بافت درگیر انجام میشود. برای ارزیابی مستقیم داخل ریه، ممکن است برونکوسکوپی فیبر نوری انجام شود؛ روشی که در آن یک لوله باریک و انعطافپذیر مجهز به منبع نور، از طریق بینی وارد میشود. در این فرآیند، نمونه کوچکی از بافت ریه نیز ممکن است برداشته شود (بیوپسی). چنانچه اندامهایی مانند پوست، قلب، چشم یا سایر اعضا تحت تاثیر قرار گرفته باشند، پزشک میتواند از روشهای تکمیلی زیر استفاده کند:
- توموگرافی کامپیوتری (CT)
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
- سونوگرافی
درمان سارکوئیدوز
در بسیاری از موارد، سارکوئیدوز بدون نیاز به درمان خاصی، طی چند ماه تا چند سال خودبهخود بهبود مییابد. در این شرایط، تمرکز بر کنترل علائم و حفظ کیفیت زندگی بیمار است. رعایت توصیههای پزشک، ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی و استفاده از داروهای مسکن مانند پاراستامول یا ایبوپروفن میتوانند برای کاهش درد و ناراحتی کافی باشند. پزشکان به صورت دورهای وضعیت بیمار را از طریق تصویربرداری با اشعه ایکس، آزمایشهای عملکرد ریوی و آزمایش خون بررسی میکنند تا روند بهبود یا احتمال بدتر شدن بیماری را ارزیابی کنند. در صورتی که بیماری پیشرفت کند یا علائم شدیدتر شوند، ممکن است درمان دارویی آغاز شود.
داروهایی که برای درمان سارکوئیدوز تجویز میشوند
اصلیترین داروهایی که برای درمان سارکوئیدوز تجویز میشوند، کورتیکواستروئیدها هستند. این داروها با کاهش التهاب و پیشگیری از ایجاد بافت اسکار، به بهبود علائم و جلوگیری از آسیب بیشتر به اندامها کمک میکنند. کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون برای یک دوره چندماهه تجویز میشوند و دوز یا مدت مصرف آنها بسته به شدت بیماری و پاسخ بیمار تنظیم میشود. مصرف طولانیمدت یا دوزهای بالا میتواند باعث بروز عوارض جانبی قابلتوجه شود. در مواردی که کورتیکواستروئیدها به تنهایی کافی نباشند یا عوارضشان قابلتحمل نباشد، پزشک ممکن است داروهای دیگری را جایگزین یا همراه آنها تجویز کند، از جمله:
- داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی: مانند متوترکسات (Methotrexate)، آزاتیوپرین (Azathioprine) و مایکوفنولات موفتیل (Mycophenolate mofetil) که با مهار فعالیت سیستم ایمنی، التهاب را کاهش میدهند.
- داروهای بیولوژیک: در موارد شدید یا مقاوم به درمان، داروهای هدفمند مانند اینفلیکسیماب (Infliximab) یا آدالیمومب (Adalimumab) ممکن است تجویز شوند تا واکنشهای ایمنی غیرطبیعی مهار شوند.
درمان گیاهی بیماری سارکوئیدوز
درمان گیاهی یا طبیعی برای سارکوئیدوز تاکنون بهطور قطعی از نظر علمی تایید نشده است و هیچ گیاه دارویی به تنهایی قادر نیست جایگزین درمانهای دارویی استاندارد شود، مخصوصا در موارد متوسط تا شدید. اما برخی رویکردهای گیاهی و طبیعی میتوانند در کنار درمان پزشکی، به کاهش التهاب، حمایت از عملکرد سیستم ایمنی و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. لازم است قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی، با پزشک مشورت شود؛ زیرا بعضی گیاهان میتوانند با داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا متوترکسات تداخل داشته باشند و حتی روند بیماری را تشدید کنند. گزینههای طبیعی و گیاهی که میتوانند نقش کمکی داشته باشند عبارتاند از:
- زردچوبه (Curcumin): دارای خاصیت ضدالتهابی قوی است و میتواند در کاهش التهاب عمومی بدن موثر باشد. مصرف آن همراه با فلفل سیاه، جذب ماده موثره را افزایش میدهد.
- زنجبیل: یک ضدالتهاب طبیعی که میتواند در کاهش درد و ورم مفاصل مفید واقع شود.
- چای سبز: حاوی آنتیاکسیدانهای قوی و ترکیبات ضدالتهابی ملایم که مصرف منظم آن میتواند به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک کند.
- روغن ماهی (اُمگا۳): هرچند منبع گیاهی ندارد، اما یکی از مکملهای شناختهشده ضدالتهاب است و در کاهش التهاب مزمن نقش دارد.
- بابونه و آویشن: دارای اثر آرامبخش و ضدالتهاب ملایم بوده و میتوانند در کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب موثر باشند.
دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم
دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران
لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود
جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید
آدرس مطب : مشهد- میدان ده دی-خیابان رازی غربی- بین راضی 8 و 10- ساختمان پزشکان آریا – مطب دکتر مهسا موسوی
شماره تماس : 38584681-051