علائم و درمان انواع سرفه کودکان ؛ کدام نوع خطرناک است؟

انواع سرفه کودکان و راه درمان آن ها

سرفه یکی از شایع ترین علائم بیماری در دوران کودکی است که می تواند وحشتناک باشد اما معمولاً نشانه شرایط جدی نیست. سرفه یک رفلکس سالم و مهم است که به حفاظت از مجاری هوایی در گلو و قفسه سینه کمک می کند.

انواع مختلف سرفه کودکان چیست؟

گاهی سرفه به مراقبت پزشک نیاز دارد ، دانستن انواع مختلف سرفه می تواند به شما کمک کند که هم در منزل به فرد کمک کنید و هم بدانید چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد.

رایج ترین انواع سرفه، عبارتند از:

• سرفه پارسی
• سیاه سرفه
• سرفه با خس خس
• سرفه شبانه
• سرفه روز
•  سرفه همراه با تب
• سرفه همراه با استفراغ
• سرفه مداوم

چند نوع سرفه در کودکان وجود دارد؟

سرفه پارسی:

این سرفه معمولاً باعث ورم مجاری هوای فوقانی می شود. اغلب اوقات, صدای سرفه ناشی از کروپ, حنجره و نای متورم شده می آید. در کودکان کوچک تر با خطوط هوایی کم، که اگر باد کرده باشد نفس کشیدن را برایشان سخت می کند. به دلیل تنگی راه های هوایی, کودکان کوچکتر از 3 سال در معرض خطر خروسک هستند.

سرفه ناشی از سرخک می تواند ناگهان در اواسط شب شروع شود. بیشتر کودکان مبتلا به سرخک، سرفه شان صدای بلندی دارد که اغلب پر سرو صداست. نفس کشیدنشان هم سخت و صدا دار است.

سیاه سرفه:

سیاه سرفه، یک عفونت مجاری هوایی ناشی از باکتری بوردتلا پرتوسیس است. کودکان مبتلا به سیاه سرفه یک سرفه پشت هم آنچنان سرفه می کنند که هرگز بینشان نفس نمی کشند. در پایان سرفه, آن ها نفس عمیقی می کشند که باعث ایجاد یک ” صدای عمیق ” مانند فریاد می شود.

علائم دیگرش عبارتند از آبریزش بینی, عطسه, سرفه خفیف و تب درجه پایین. سیاه سرفه ممکن است که در هر سنی رخ دهد, اما در نوزادان زیر 1 سال که واکسن سیاه سرفه دریافت نکرده اند، بسیار شدید است و بخشی از واکسن خوراکی فلج اطفال (دیفتری, کزاز و سیاه سرفه) است.

این بیماری بسیار واگیردار است, بنا بر این همه کودکان باید واکسن سیاه سرفه را در 2 ماهگی, 4 ماهگی, 6 ماهگی, 15 ماهگی, و 4-6 سالگی زنند.

آشنایی با انواع سرفه کودکان

سرفه همراه با خس خس:

اگر کودکتان در هنگام بازدم, صدای خس خس مانند ایجاد می کند, این می تواند به این معنی باشد که خطوط هوایی پایینی در شش ها ورم کرده است. این می تواند با آسم یا با برونشیولیت ویروسی اتفاق بیفتد.

خس خس سینه نیز می تواند در صورتی رخ دهد که راه هوایی پایینی توسط یک شی خارجی مسدود شود. کودکی که پس از استنشاق چیزی مانند غذا و یا یک اسباب بازی کوچک شروع به سرفه می کند باید به پزشک مراجعه کند.

سرفه شبانه:

شب ها خیلی سرفه می کنند. وقتی کودک دچار سرماخوردگی می شود, مخاط بینی و سینوس ها تخلیه می شوند و سرفه می کند. این، فقط یک مشکل معمول است اگر سرفه مانع خواب فرزندتان نباشد. آسم نیز می تواند موجب سرفه شبانه شود, زیرا خطوط هوایی در شب حساس تر هستند.

تشخیص نوع سرفه کودکان و علت آن ها

سرفه روزانه:

هوای سرد و یا فعالیت ها می توانند در طول روز باعث سرفه شوند. سعی کنید مطمئن شوید که چیزی در خانه شما مانند تهویه کننده هوا, حیوانات خانگی و یا دود (به خصوص دود تنباکو), باعث سرفه کودک نمی شود.

سرفه همراه با تب:

کودکی که سرفه می کند، تب خفیف و آبریزش بینی دارد و احتمالاً سرماخورده است. اما سرفه به همراه تب 120 درجه فارنهایت (39 درجه سانتی گراد) یا بیشتر می تواند ناشی از ذات الریه باشد، مخصوصا در صورتی که کودک ضعیف باشد و به سرعت نفس بکشد. در این مورد فوراً به پزشک خود زنگ بزنید.

سرفه همراه با استفراغ:

کودکان اغلب به قدری سرفه می کنند که باعث تحریک رفلکس تهوع آن ها می شود. همچنین کودکی که مبتلا به سرماخوردگی یا آسم است، ممکن است در صورت سرفه خلط بالا بیاورد. سرفه ناشی از سرماخوردگی به علت ویروس می تواند هفته ها طول بکشد, به خصوص اگر کودک پس از یک سرماخوردگی فورا و مجددا سرما بخورد .

آسم, آلرژی یا عفونت مزمن در سینوس ها یا مجاری هوایی ممکن است موجب سرفه طولانی مدت شود. اگر کودک شما هنوز چند هفته است که سرفه می کند, به پزشکتان مراجعه کنید.

نواع شاخته شده سرفه کودکان چگونه هستند؟

اگر نگران سرفه کودکتان هستید، به پزشک خود زنگ بزنید. بسته به نوع سرفه، علائم دیگر و اینکه چه مدت طول کشیده است، پزشک می تواند به کودک شما کمک کند.

سرفه کودکان چطور درمان می شود؟

اغلب سرفه ها توسط ویروس ها ناشی می شود و باید فقط مسیر خود را طی کنند. گاهی اوقات ممکن است که تا 2 هفته طول بکشد. پزشکان معمولاً آنتی بیوتیک تجویز نمیکنند، زیرا این آنتی بیوتیک ها تنها بر ضد باکتری عمل می کنند.

تا زمانی که سرفه به کودک اجازه خواب نمی دهد، داروهای سرفه مورد نیاز نیستند. آن ها ممکن است به کودک کمک کنند که سرفه نکند، اما نمی توانند علت سرفه را درمان کنند. اگر از داروی سرفه بیش از حد استفاده می کنید، به پزشک بگویید تا از دوز صحیح مطمئن شود و اطمینان حاصل کنید که برای کودکتان ایمن باشد.

استفاده از داروهای ترکیبی OTC – بیش از یک دارو در آن ها هست و کودکان می توانند عوارض جانبی بیشتری نسبت به بزرگسالان داشته باشند و احتمالاً بیش از اندازه دارو مصرف کنند. این داروها برای کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شود.

چگونه می توانم به فرزندم کمک کنم تا احساس بهتری داشته باشد؟

برای کمک به کودکی که سرفه می کند تا احساس بهتری داشته باشد:

• برای سرفه پارسی، آب داغ حمام راباز کنید و در را ببندید تا اتاق بخار شود. سپس، حدود 20 دقیقه در حمام با کودک خود بنشینید. بخار باید به کودک شما کمک کند راحت تر نفس بکشد. سعی کنید یک کتاب را با هم بخوانید تا زمان را بهتر سپری کنید.
• مرطوب کننده هوای خنک در اتاق خواب کودک ممکن است به خوابش کمک کند.
• گاهی، بودن کوتاه مدت در هوای سرد در فضای باز می تواند باعث تسکین سرفه شود.
• دقت کنید که کودک خود را به طور مناسب برای هوای آزاد بپوشید و این کار را برای 10 تا 15 دقیقه انجام دهید.
• نوشیدنی های خنک مانند آب میوه ها می تواند آرامش بخش باشد و برای مرطوب نگه داشتن فرزند شما مهم است. اما سودا و یا آب پرتقال ندعید، چون این ها می توانند به گلویش آسیب برسانند.
• شما نباید بدون تجویز پزشک به کودک خود دارو بدهید.
• اگر کودکتان مبتلا به آسم است، مطمئن شوید که یک برنامه عمل آسم از پزشک خود دارید. این برنامه باید به شما کمک کند که داروهای آسم مناسب را انتخاب کنید.
• قطره های سرفه برای بچه های بزرگ تر خوب است، اما کودکان کوچک تر از 3 سال را ممکن است که خفه کند. بهتر است از قطره های سرفه خودداری کنید، مگر اینکه پزشک شما بگوید که برای کودکتان ایمن هستند.

چه زمانی باید برای سرفه کودکان به پزشک مراجعه کرد؟

همیشه به پزشک خود زنگ بزنید اگر کودک شما سرفه می کند و:

• به سختی نفس می کشد و یا برای نفس کشیدن تلاش می کند
• سریع تر از همیشه نفس می کشد
• رنگ لب و صورت و زبانش آبی یا تیره شده است
• تب بالایی دارد (به خصوص اگر کودک شما سرفه می کند اما بینی گرفته یا آبریزش بینی ندارد)
• تب دارد و کم تر از 3 ماهه است و چند ساعت است که سرفه می کند
• زمانی که بعد از سرفه نفس می کشد، صدایی مانند فریاد به گوش می رسد.
• خون با سرفه بالا می آورد
• صدای بلند (صدای موسیقی پر سر و صدای موسیقی) در هنگام تنفس دارد.
• هنگامی که نفس می کشد، خس خس می کند (مگر اینکه پزشک شما به شما برنامه عمل آسم را داده باشد).
• ضعیف، نق نقو، یا کج خلق میشود.
• دچار کم آبی شده، علائم عبارتند از گیجی، خواب آلودگی، دهان خشک یا چسبناک، چشم های گود رفته، گریه بدون اشک، یا کم شدن ادرارش (یا داشتن پوشک خیس کم).

درمان های خانگی برای سرفه در کودکان:

سرفه در کودکان اغلب می تواند درمان شود، یا حداقل تحت کنترل باشد، با درمان های طبیعی که شما می توانید در خانه خود آماده کنید و انجامشان دهید. در این بخش از سلامت نمناک لیستی از این درمان های خانگی آورده شده است که می توانید سعی کنید ناراحتی ناشی از سرفه کودک را کاهش دهید.

1. ماساژ:

ماساژ همیشه باعث می شود احساس بهتری داشته باشد. بدن را تحریک می کند تا همه چیز را التیام ببخشد. ماساژ برای همه سرفه ها مفید است، چه کودک شما سرفه خشک، مرطوب یا پارسی داشته باشد.

• کودک خود را با روغن خردل گرم و سیر ماساژ دهید.
• دقت کنید که هم روغن و هم سیر را با هم گرم کنید، تا موثر باشد.
• هم چنین کف دست و پاهای کودک خود را برای یک خواب راحت ماساژ دهید.

برای درمان سرفه کودکان چه باید کرد؟

2. استراحت زیاد:

بدن وقتی در حال استراحت است، سریع تر درمان می شود. اگر کودک شما سرفه مداوم دارد، به او بگویید تا در خانه بماند و کل روز را استراحت کند. فشار کار مدرسه، رفتن به مدرسه و هر گونه ماده آلرژی زا در بیرون می تواند باعث بدتر شدن سرفه شود. هم چنین وقتی سرفه میکروب ها را پخش می کند، با این کار از گسترش عفونت به کودکان دیگر جلوگیری می شود.

3. بخور:

اگر کودکتان سرفه مرطوب دارد، با بینی و مسیرهای تنفسی ترکیب شود، تنفس مسدود شده ، بخار می تواند یک گزینه مفید باشد. هوای گرم بخار به شل شدن مخاط در مجاری هوا کمک می کند و آن را از بدن جدا می کند.

• آب را بجوشانید و در یک کاسه بریزید.
• همچنین می توانید وان را با آب گرم پر کنید.
• چند قطره روغن اکالیپتوس به آب اضافه کنید و به کودک خود اجازه دهید تا بخار را از طریق بینی تنفس کند.
• همچنین می توانید آب داغ را در حمام بریزید و برای چند دقیقه بگذارید همانجا بماند.

کارهایی که برای درمان سرفه کودکان می توانید انجام دهید

4. مرطوب کننده:

شرایط کم مرطوب می تواند خلط را در گلو و راهای هوایی خشک کند. باعث تحریک می شود که منجر به سرفه خشک می شود. استفاده از مرطوب کننده ممکن است با سرفه را درمان نکند، اما می تواند کمی آن را کم کند. پنجره ها را صبح باز کنید تا رطوبت مانع از رشد کپک در اتاق شود.

5. اسپری آب نمک / آب نمک گرم:

گرم کردن آب نمک درمانی موثر برای تسکین سرفه خشک کودکان است. آب نمک یک درمان قدیمی برای تسکین گلو درد و رفع گرفتگی بینی است.

• نصف قاشق چای خوری نمک را به یک فنجان آب ولرم اضافه کنید.
• دو قطره آب نمک گرم را در سوراخ های بینی کودک بگذارید.
• از او بخواهید سریعاً خود را بالا بکشد تا خلط را به سرعت پاک کند.
• همچنین کودک شما می تواند آب گرم و نمک را برای تسکین سوزش گلو غرغره کند.

روش هایی برای کاهش سرفه کودکان

6. مایعات زیاد:

مایعات زیادی بخورید تا مطمئن شوید که سموم به سرعت خارج می شوند. آب گرم به اندازه کافی برای نوشیدن به او بدهید تا همیشه مرطوب بماند. هم چنین آب آشامیدنی به رقیق شدن خلط کمک می کند و باعث می شود که از بدن خارج شود.

7. لامپ ساکشن:

خلط بیش از حد می تواند به انسداد مجاری هوایی به ویژه بینی منجر شود. مخاط در ناحیه بینی می تواند منجر به سرفه خشک شود.

• یک لامپ ساکشن بردارید و آن را فشار دهید.
• آن را نگه دارید و دهانه را در یکی از سوراخ های بینی بچه قرار دهید و به آرامی آن را رها کنید.
• این باید مخاط بینی را پاک کرده و هم چنین چیزی را که مجاری هوایی را مسدود می کند، بیرون بکشد

بهترین روش های درمان سرفه کودکان

8. غرغره:

اسپری آب نمک همیشه برای تسکین درد خوب است. اضافه کردن یک قاشق چای خوری نمک در آب گرم می تواند باعث تسکین درد گلو شود. غرغره سه بار در روز می تواند آسودگی از سرفه به همراه داشته باشد.

9. ژل ویپر راب:

ژل ویپر راب حاوی روغن گیاهی و رایحه ای است که می تواند انسداد در مجاری هوایی کودک را کاهش دهد. در اینجا می توانید از آن برای کاهش سرفه خیس و سرفه خشک استفاده کنید.

• کمی ژل ویپر راب را بردارید و سینه کودک خود را با آن ماساژ دهید.
• ژل ویپر راب را روی ناحیه تنفسی فوقانی بزنید که با خلط مسدود شده است.
• همچنین می توانید از فشار بخار بر پشت، گردن و بینی استفاده کنید.
• ژل ویپر راب را درون سوراخ بینی و اطراف چشم ها قرار ندهید.
• ممکن است کودک احساس سوختن ناچیزی داشته باشد، اما در نهایت احساس بهتری خواهد کرد.

دکتر مهسا موسوی، فوق تخصص بیماری های ریه و آسم

دارای بورد فوق تخصصی، عضو انجمن متخصصان ریه اتحادیه اروپا و ایران

لازم به ذکر است که خدمات اسپیرومتری، برونکوسکوپی، تست خواب و توراسنتز مایع پلور(کشیدن آب ریه) توسط پزشک انجام میشود

جهت هماهنگی با مطب تماس بگیرید

آدرس مطب : مشهد- میدان بیمارستان امام رضا- ساختمان پزشکان سیمرغ – طبقه سوم – مطب دکتر مهسا موسوی

شماره تماس : 38584681-051